Melibatkan Lelaki sebagai Rakan Kongsi dalam Perancangan Keluarga
Menangani Norma Jantina Memudaratkan dan Meningkatkan Penggunaan Perkhidmatan Kesihatan Reproduktif
Kajian telah menunjukkan bahawa lelaki sangat berpengaruh dalam keputusan pasangan tentang perancangan keluarga (FP) dan penglibatan mereka dalam FP dan perkhidmatan kesihatan lain boleh memberi manfaat kepada pasangan mereka, anak-anak mereka dan diri mereka sendiri. Walau bagaimanapun, di banyak negara, idea yang tersemat mendalam tentang peranan jantina yang sesuai, serta mitos dan salah tanggapan tentang FP, mewujudkan halangan kepada sokongan dan penyertaan lelaki dalam perkhidmatan FP.
Program Emanzi
Seperti kebanyakan rakan sebayanya di daerah Rubirzi di Uganda Barat, Noel Julius berkata dia pernah tidak menyokong penggunaan perancangan keluarga oleh isterinya mahupun mengambil peranan aktif dalam tanggungjawab rumah tangga. Bagaimanapun, selepas menyertai program pertunangan lelaki yang dipanggil Emanzi (yang bermaksud "role model" dalam bahasa tempatan), Julius berkata bahawa dia dan lelaki di kampungnya kini menyokong isteri mereka menggunakan FP dan mereka lebih memahami tanggungjawab mereka sendiri di rumah. .
Melalui yang dibiayai oleh USAID Memajukan Rakan Kongsi & Komuniti (APC), FHI 360 melaksanakan Emanzi di tujuh daerah di Uganda. Matlamat program ini adalah untuk meningkatkan hasil kesihatan reproduktif dan seksual dengan menggalakkan penglibatan konstruktif lelaki dalam tingkah laku kesihatan. Emanzi menyasarkan untuk meningkatkan komunikasi antara lelaki dan pasangan mereka, memperbaiki hubungan pasangan, dan menggalakkan perkongsian membuat keputusan, sambil menyediakan lelaki Emanzi untuk menjadi contoh kepada lelaki lain dalam komuniti mereka.
Lelaki mengambil bahagian dalam program Emanzi di Uganda. Foto: Christopher Arineitwe, FHI 360.
FHI 360 melatih pekerja kesihatan komuniti lelaki (ahli pasukan kesihatan kampung atau VHT) untuk berkhidmat sebagai fasilitator Emanzi. VHT sudah berpengalaman bekerja dengan ahli komuniti, berpengetahuan tentang HIV dan FP, dan telah terbukti berminat untuk mengubah norma jantina yang berbahaya (seperti yang ditentukan oleh penilaian pra-latihan menggunakan skala Gender-Equitable Men (GEM)). VHT bekerja secara berpasangan untuk memudahkan kumpulan kira-kira 15 lelaki berumur 18 hingga 49 tahun, yang mempunyai pasangan wanita, melalui sembilan sesi kumpulan. Sesi tersebut merangkumi topik seperti memahami peranan dan stereotaip jantina, keganasan berasaskan jantina, penggunaan FP dan pencegahan HIV. Emanzi diakhiri dengan sambutan dan pengijazahan komuniti, yang dihadiri lelaki bersama pasangan mereka, di mana mereka menerima sijil dan pengiktirafan untuk menyempurnakan program tersebut.
Keputusan Utama
Antara 2014 dan 2019, lebih 4,000 lelaki telah lulus dari program Emanzi. Di samping itu, penyelidik FHI 360 menilai program menggunakan skala GEM dan membuat susulan dengan kohort 250 lelaki dan isteri mereka. Penilaian mendapati enam bulan selepas menamatkan program itu, lelaki itu masih percaya dan mengamalkan tanggungjawab bersama, berkongsi membuat keputusan, dan komunikasi pasangan, antara tingkah laku positif yang lain. Selain itu, APC mewujudkan sistem untuk menjejaki aktiviti rakan kerjasama projek. Mereka mendapati bahawa lelaki Emanzi adalah antara tiga rakan kongsi teratas (bersama majlis tempatan dan ketua agama), merujuk kebanyakan pelanggan kepada perkhidmatan FP.
Majoriti kumpulan Emanzi terus bertemu sejak program berakhir. Ramai yang telah membentuk kumpulan simpanan atau memulakan aktiviti menjana pendapatan, seperti penternakan lebah dan penternakan, supaya mereka boleh membeli barangan rumah dan membayar yuran sekolah dan hospital.
Ahli kumpulan Mugyera Emanzi Gamba Nokora di projek sarang lebah mereka di Katanda Sub daerah di Daerah Rubirizi. Foto: Brian Ayebesa untuk FHI 360.
“Dalam kumpulan kami,” kata Julius, “setiap ahli kini mempunyai sarang lebah di rumahnya, dan kumpulan itu telah mengumpulkan wang. Setiap bulan, kami akan memberi kira-kira dua ratus ribu syiling kepada seorang ahli untuk memulakan projek kecil di rumah mereka.”
Pembentukan kumpulan simpanan bukanlah sebahagian daripada program asal, tetapi dibuat secara organik, kerana pihak lelaki ingin terus bertemu dan bermotivasi untuk meningkatkan pendapatan isi rumah. Aktiviti ini dipengaruhi oleh apa yang dipelajari oleh peserta semasa sesi keganasan rumah tangga, di mana mereka mengenal pasti kemiskinan sebagai salah satu punca utama keganasan rumah tangga.
Kejayaan Emanzi mendorong projek YouthPower Action USAID untuk membangunkan Toolkit Emanzi Muda untuk Mentor Remaja Lelaki dan Remaja Lelaki, di mana graduan Emanzi dilatih untuk menjadi mentor dan memudahkan sesi untuk remaja lelaki dan lelaki muda (ABYM). Program bimbingan berbilang komponen untuk ABYM (umur 15–24) ini meliputi jantina, kemahiran insaniah, celik kewangan, akil baligh dan kesihatan reproduktif, ketagihan dan penyalahgunaan alkohol serta pencegahan keganasan. Sama seperti Emanzi, Young Emanzi berhasrat untuk menggalakkan norma jantina yang positif, hubungan yang saksama dan sihat jantina, dan produktiviti ekonomi sambil turut menangani keperluan kesihatan reproduktif ABYM.
Seruan Bertindak
Kejayaan Emanzi menyokong penyelidikan dan bukti program lain bahawa program penglibatan lelaki boleh memacu peningkatan dalam penggunaan perkhidmatan kesihatan reproduktif. Pengurus program, pembuat keputusan, pelaksana dan pemegang kepentingan utama lain boleh membangunkan program yang serupa atau menyesuaikan Emanzi dengan pendekatan yang sesuai dengan konteks setempat mereka. Emanzi juga menunjukkan bagaimana mungkin untuk menjadikan program ini mampan dengan memotivasikan peserta untuk terlibat dalam aktiviti menjana pendapatan dan dengan bekerja melalui struktur tempatan yang ada, seperti jawatankuasa pembangunan komuniti dan VHT.
