Menjadikan Kontraseptif Boleh Dicapai kepada Belia Remaja di Uganda Utara

Marie Stopes Uganda, melalui projeknya Gulu Light Outreach, menyediakan klinik bergerak percuma yang melibatkan komuniti konflik pasca perang Lord Resistance Army di Utara Uganda mengenai kesihatan reproduktif. Komuniti ini menghadapi cabaran yang menjadi tajuk utama, termasuk:

• Kemerosotan alam sekitar.
• Kemiskinan.
• Kanak-kanak perempuan berhenti sekolah menengah kerana kehamilan awal.
• Keganasan seksual dan berasaskan jantina.

Projek ini menyokong pelbagai inisiatif kesihatan seperti ujian dan kaunseling HIV percuma, pemekaan dan perkhidmatan perancangan keluarga, pemeriksaan kanser serviks, dan lain-lain. Terutama sekali, projek ini cuba menjadikan kontraseptif boleh diakses oleh belia remaja antara umur 15-24 di daerah Uganda Utara Nwoya, Gulu, Amuru, Pader, dan Kitgum.

Menurut Dana Kanak-kanak Pertubuhan Bangsa-Bangsa Bersatu (UNICEF), kelaziman perkahwinan kanak-kanak adalah 59% di Uganda Utara. Peratusan ini berbeza bagi setiap daerah. Daerah Omoro sahaja menyaksikan kadar kehamilan remaja sebanyak 28.5% pada November 2019 (lebih tinggi daripada purata kebangsaan 25%). Ini mendorong golongan muda untuk berhenti sekolah dan memberi impak terbesar kepada kanak-kanak perempuan. Ia juga menyumbang kepada kemiskinan dalam komuniti dan akses rendah kepada sumber. Oleh itu, meningkatkan akses kepada kontraseptif adalah salah satu mekanisme yang dibangunkan oleh Marie Stopes untuk bertindak balas terhadap beberapa cabaran komuniti ini.

Martin Tumusiime, ketua pasukan Gulu bagi inisiatif itu, berkata menggalakkan golongan muda untuk mengakses kontraseptif memerlukan strategi khas. Majoriti orang muda yang berinteraksi dengan pasukan Tumusiime takut untuk mendapatkan kontraseptif—walaupun di hospital atau pusat kesihatan utama—jadi mereka menggunakan pengaruh dan jangkauan rakan sebaya di pasar dan pusat komuniti untuk mendidik golongan muda.

“Kami menyediakan kondom, pil, suntikan, mendidik mereka menggunakan manik bulan. Atau, mereka yang sudah bersalin, kami beritahu mereka [mengenai] penggunaan penyusuan untuk perancangan keluarga, dan inisiatif itu sangat diminati,” kata Tumusiime. Kaedah kontraseptif asli, seperti penyusuan susu ibu dan pantang berkala, telah terbukti popular dan selalunya lebih mudah diterima pakai. 

Remaja adalah sasaran utama, tetapi Tumusiime berkata projek itu juga melibatkan kumpulan umur lain—dengan syarat mereka hadir untuk perkhidmatan itu apabila pasukan itu berada di kawasan mereka. “Kami tidak menolak mana-mana ibu yang datang untuk perkhidmatan kami walaupun pada hakikatnya kami memberi tumpuan kepada belia remaja dengan misi strategik untuk membendung kehamilan remaja yang telah merosakkan kehidupan pendidikan gadis muda di rantau ini.” Tambahnya, matlamat mereka adalah untuk memperkasakan masyarakat untuk merasai manfaat ilmu kesihatan reproduktif. Ini membolehkan mereka merancang untuk anak-anak masa depan mereka, dan bukannya tertekan ibu bapa masa depan yang tidak dapat menyediakan keperluan asas anak-anak mereka.

Faedah Orang Muda Mengakses Kontraseptif

Tumusiime juga menjelaskan mengapa penting untuk dibuat kontraseptif boleh diakses kepada masyarakat secara keseluruhan.

Bagi remaja, kebolehcapaian kontraseptif membolehkan mereka membuat keputusan termaklum dalam perkahwinan dan mengelakkan tekanan yang berkaitan dengan kehamilan. Ia membantu mengemudi komuniti keseluruhan daripada beban yang berkaitan dengan sumber dan pergantungan yang rendah. Sebagai contoh, gadis muda yang hamil mungkin menjadi beban kepada ibu bapa mereka. Selalunya, gadis itu kemudiannya berhenti sekolah, dan lelaki itu mungkin akan didakwa—terutamanya jika gadis itu berumur di bawah 18 tahun. Ini mengekalkan generasi muda yang tertekan. 

Tumusiime juga menambah bahawa ramai gadis muda menjalani prosedur pengguguran yang tidak selamat kerana pengetahuan yang terhad tentang kesihatan reproduktif, yang boleh mengakibatkan komplikasi atau kematian. Oleh itu, inisiatif ini memperkasakan golongan muda mengenai kesihatan reproduktif secara keseluruhan.

Menurut Tumusii, adalah lebih mudah bagi kerajaan untuk menyediakan perkhidmatan awam yang berkualiti, seperti pendidikan dan kesihatan, dalam komuniti di mana isi rumah mengamalkan perancangan keluarga. 

"Jadi rakyat kita juga perlu tahu bahawa akses kepada kontraseptif adalah sangat penting kerana ia [mengurangkan] perebutan perkhidmatan awam serta [menekankan] alam sekitar," tambah Tumusiime.

Kini sudah lima tahun sejak Gulu Light Outreach bermula. Walaupun mendapat tentangan daripada beberapa tradisionalis radikal dan kumpulan agama, projek itu telah mendaftarkan lebih 17,691 orang muda.

Akses Kontraseptif dan Persekitaran

Dr. Collins Okello, Dekan Fakulti Pertanian dan Alam Sekitar di Universiti Gulu, ialah penyiasat utama semasa untuk projek Membuka Potensi Inovasi Arang Hijau untuk Mengurangkan Perubahan Iklim di Uganda Utara (UPCHAIN). Beliau berkata inisiatif kesihatan seksual dan reproduktif sangat penting kepada pencinta alam sekitar kerana ia merupakan agenda pembangunan mampan—isu kontraseptif menyokong perancangan keluarga dan membantu mengurangkan tekanan terhadap alam sekitar dalam jangka masa panjang.

"Apabila anda mempunyai penduduk yang dilanda kemiskinan, tidak dirancang, sudah tentu mereka akan beralih kepada alam sekitar untuk setiap keperluan keluarga, dan ini akan menekankan alam sekitar sepenuhnya," kata Dr. Okello.

Menurut Dr. Okello, banyak kajian mendapati bahawa walaupun terdapat punca yang lebih besar, orang yang dilanda kemiskinan boleh memberi tekanan kepada ekosistem terdekat mereka dengan melihatnya sebagai satu-satunya sumber pendapatan. Industri arang dan pembalakan besar-besaran di Uganda Utara adalah contoh semasa isu ini.

Pada tahun 2018, kumpulan aktivis tempatan memanggil Pokok Kami, Kami Perlukan Jawapan ditinjau kemerosotan alam sekitar. Ia melihat tempat panas di daerah Uganda Utara Amuru, Nwoya, Lamwo dan Agago. Tinjauan menunjukkan bahawa dua pertiga daripada litupan hutan di rantau ini telah pun hilang kepada perniagaan pembalakan komersial dan arang. Ini mempunyai spesies pokok terancam seperti pokok kacang shea dan Afrizella-Africana, atau Mbeyo. Penemuan itu menyebut kemiskinan sebagai salah satu kuasa pendorong di sebalik kemerosotan alam sekitar di rantau ini.

Membangunkan Strategi Berdaya Tahan

Inisiatif Marie Stopes Uganda telah menyaksikan kejayaan yang luar biasa dalam membantu golongan muda di rantau ini mengakses kontraseptif. Pada masa yang sama, pengajaran kaedah perancangan keluarga orang asli adalah sama pentingnya untuk membolehkan keluarga dan komuniti membuat keputusan secara sukarela bagaimana mereka bersatu, berkembang, menggunakan sumber dan memberi kesan kepada persekitaran di sekeliling mereka. Ini akan membolehkan masyarakat, dalam jangka masa panjang, untuk membangunkan budaya perancangan keluarga sukarela sebagai strategi kesihatan reproduktif dan persekitaran yang berdaya tahan, diberi secara percuma.